Mensen met overgewicht of obesitas lopen een aanzienlijk hoger risico op langdurige neurologische en neuropsychiatrische klachten na een COVID-19-infectie. Dat blijkt uit een grootschalige systematische review en meta-analyse onder leiding van dr. Debora Ronca van de Edith Cowan University (Perth, Australië), uitgevoerd in samenwerking met internationale partners. Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift PLOS One, omvatte data uit 23 landen en 139.091 volwassenen, en toont overtuigend aan dat overgewicht en obesitas de kans op aanhoudende klachten als geheugenproblemen, depressie, slaapstoornissen, hoofdpijn, reuk- en smaakverlies en duizeligheid verhogen.
Long COVID, ook wel post-COVID genoemd, wordt gekenmerkt door klachten die langer dan twaalf weken na een SARS-CoV-2-infectie aanhouden. Neurologische en neuropsychiatrische symptomen zoals hoofdpijn, geheugenverlies, ‘brain fog’, depressie, slaapstoornissen en sensorische beperkingen komen frequent voor en kunnen het dagelijks functioneren ernstig belemmeren. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO definieert long COVID conditie als een infectie-geassocieerde chronische aandoening met een breed scala aan symptomen die niet door alternatieve diagnoses verklaard kunnen worden.
Het onderzoek van Ronca en zijn team omvatte een systematische literatuursearch in acht internationale databases tot juli 2023. Inclusiecriteria waren observationele studies onder volwassenen met een follow-up van minimaal twaalf weken na de acute COVID-19-fase, waarbij neurologische en neuropsychiatrische symptomen werden gerelateerd aan de nutritionele status (overgewicht of obesitas volgens BMI-criteria van de WHO). In totaal werden 18 studies opgenomen in de meta-analyse, met 79.050 deelnemers met overgewicht, 30.694 met obesitas en 165.538 controledeelnemers met een normaal gewicht of zonder obesitas. De belangrijkste uitkomstmaten waren het risico (RR/OR) op specifieke langdurige klachten, gemeten met gevalideerde vragenlijsten of klinische interviews.
De aanwezigheid van overgewicht (BMI ≥25 kg/m²) was significant geassocieerd met:
Obesitas (BMI ≥30 kg/m²) verhoogde het risico op:
De kwaliteit van het bewijs varieerde van matig tot laag, mede door methodologische beperkingen zoals het gebruik van zelfgerapporteerde BMI en symptomen, en beperkte controle voor confounders.
Deze resultaten onderstrepen het belang van vroegtijdige herkenning van overgewicht als risicofactor voor langdurige neurologische klachten na COVID-19. Een gepersonaliseerde, multidisciplinaire benadering van post-COVID-zorg is noodzakelijk, waarbij gewichtsbeheersing, psychische ondersteuning en revalidatie integraal onderdeel zijn van het behandelplan. Interventies zoals cognitieve gedragstherapie en gecombineerde fysieke en mentale revalidatieprogramma’s worden aanbevolen. Het ontbreken van een uniforme definitie en diagnostische criteria voor post-COVID-19-conditie bemoeilijkt echter de implementatie van gestandaardiseerde zorgpaden.
De meeste geïncludeerde studies waren cross-sectioneel, waardoor causale verbanden niet definitief konden worden vastgesteld. De heterogeniteit in symptoomdefinities, meetmethoden en populaties leidde tot variatie in de uitkomsten. Zelfgerapporteerde data introduceerden daarnaast risico op recall- en selectiebias. Subgroepanalyses naar leeftijd, geslacht of ernst van de acute infectie waren beperkt mogelijk. Toekomstig onderzoek met longitudinale opzet en objectieve metingen is noodzakelijk om de relatie tussen overgewicht en post-COVID-klachten verder te verduidelijken.
Naar boven
