Bloedtest verraadt biologische leeftijd organen en daarmee risico op mogelijke toekomstige ziekten

december 2023 Wetenschap Willem van Altena

Onderzoekers van de universiteit van Stanford (Verenigde Staten) hebben voorgesteld dat het gebruik van een bloedtest om de biologische leeftijd van organen vast te stellen, kan bijdragen aan preventieve behandelingen en het voorspellen van de voortgang van aandoeningen, waaronder de ziekte van Alzheimer. Een recente studie die is gepubliceerd in Nature ontdekte dat mensen van wie de organen sneller verouderden dan de rest van hun lichaam, een verhoogd risico hadden om specifieke ziekten in dat orgaan te ontwikkelen binnen een periode van 15 jaar.

Elf organen en weefsels

Het onderzoeksteam uit Stanford paste machine learning toe om de eiwitniveaus in menselijk bloed te evalueren. De studie concentreerde zich op 11 organen, orgaansystemen of weefsels, waaronder de hersenen, het hart, de longen, de nieren, de lever, de alvleesklier, de darm, het immuunsysteem, spieren, vet en vasculatuur.

Om hun algoritme te trainen, analyseerde het team de niveaus van bijna 5.000 eiwitten in het bloed van 1.398 gezonde patiënten aan het Knight Alzheimer’s Disease Research Center. Hoewel deze patiënten een leeftijd hadden variërend van 20 tot 90 jaar, bevonden ze zich hoofdzakelijk in de middelste tot late levensfasen.

De onderzoekers identificeerden 858 orgaanspecifieke eiwitten door alle eiwitten te markeren waarvan de genen vier keer actiever waren in één orgaan in vergelijking met andere. Het algoritme werd getraind om de leeftijd van een persoon te schatten op basis van deze eiwitten.

Hoger sterfterisico

In totaal testte het team hun algoritme op 5.676 patiënten in vijf verschillende groepen. De resultaten van de studie onthulden dat bijna 20% van de patiënten een sterk versnelde veroudering in één orgaan vertoonde, terwijl 1,7% veroudering in meerdere organen liet zien. Versnelde veroudering van organen werd geassocieerd met een 20% tot 50% hoger sterfterisico. Individuen met versnelde veroudering van het hart hadden bijvoorbeeld een 250% grotere kans op hartfalen, terwijl versnelde veroudering van de hersenen en vasculatuur beter de progressie van Alzheimer kon voorspellen dan de huidige bloedtests.

Het onderzoek suggereert dat door de gezondheid van individuele organen bij schijnbaar gezonde mensen te monitoren, het mogelijk is organen te identificeren die versneld verouderen en mensen te behandelen voordat ze ziek worden. De wetenschap staat nog in een vroeg stadium, maar verdere inspanningen op dit gebied kunnen bijdragen aan nauwkeurige en niet-invasieve methoden voor het detecteren van tekenen van leeftijdsgebonden ziekten en de vroege stadia van Alzheimer. Bloedtesten voor Alzheimer zouden mogelijk binnen vijf jaar beschikbaar kunnen zijn.

Referentie

Oh HS, Rutledge J, Nachun D, et al. Organ aging signatures in the plasma proteome track health and disease. Nature. 2023 Dec;624(7990):164-172. doi: 10.1038/s41586-023-06802-1. Epub 2023 Dec 6. PMID: 38057571; PMCID: PMC10700136.