Vermoeidheid is een van de meest invaliderende klachten bij mensen met de ziekte van Crohn (‘Crohn’s disease’, CD). Het beïnvloedt hun dagelijks functioneren ingrijpend, zelfs wanneer de ontstekingen onder controle zijn. Ondanks medische vooruitgang is de precieze oorzaak van deze hardnekkige vermoeidheid nog onduidelijk. In de fase III-studie VIVID-1 werd onderzocht welke invloed het middel mirikizumab heeft op vermoeidheid bij patiënten met matig tot ernstig actieve ziekte van Crohn, en in hoeverre verbetering in vermoeidheid samenhangt met andere klinische en subjectieve uitkomsten.
CD is een chronische, progressieve ontstekingsziekte van de darm die zich kenmerkt door klachten als diarree, buikpijn en vermoeidheid. Vooral vermoeidheid heeft een grote impact: tot 86% van de patiënten met actieve ziekte en meer dan de helft van de patiënten in remissie ervaart vermoeidheid. Het is een complex symptoom dat zowel lichamelijke als mentale aspecten kent zoals zwakte, concentratie- en stemmingsproblemen. Het komt vaak voor, maar wordt nog onvoldoende begrepen, mede omdat vermoeidheid ook bij klinisch stabiele patiënten blijft aanhouden. De VIVID-1-studie beoogde de rol van mirikizumab, een monoklonaal antilichaam gericht tegen IL-23, met aangetoonde werkzaamheid en veiligheid bij de behandeling van CD, te onderzoeken bij het verminderen van vermoeidheid bij patiënten met CD.
VIVID-1 is een multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde, dubbel-dummy, fase III-studie met zowel placebo- als actief gecontroleerde behandelgroepen. Volwassen patiënten met matig tot ernstig actieve CD, die onvoldoende reageerden op ten minste één eerdere behandeling met een ‘biological’ of conventionele therapie, werden gerandomiseerd tussen behandeling met mirikizumab of placebo. Vermoeidheid werd geëvalueerd met de gevalideerde ‘Functional Assessment of Chronic Illness Therapy-Fatigue’ (FACIT-Fatigue)-vragenlijst, afgenomen in week 0, 12 en 52. De primaire uitkomstmaten omvatten de gemiddelde verandering in FACIT-Fatigue-score ten opzichte van baseline in week 12 en 52, en het aandeel patiënten met klinische respons in week 12 (≥30% afname in ontlastingsfrequentie of buikpijn) én een verbetering van ≥6 of ≥9 punten in FACIT-Fatigue in week 52. Daarnaast werd onderzocht in hoeverre veranderingen in vermoeidheid samenhingen met klinische parameters, endoscopische bevindingen en patiëntgerapporteerde uitkomsten. Deze verbanden werden geanalyseerd door middel van Pearson-correlaties.
Aan het begin van de studie waren de gemiddelde FACIT-Fatigue-scores vergelijkbaar tussen beide groepen: 32,3 bij de placebogroep en 31,5 bij de mirikizumabgroep. De patiënt- en ziektekenmerken kwamen overeen tussen beide groepen. In week 12 behaalde 43% van de patiënten behandeld met mirikizumab een verbetering van ≥6 punten op de FACIT-Fatigue-score, vergeleken met 31% in de placebogroep. Voor een verbetering van ≥9 punten waren deze percentages respectievelijk 33% en 22%. Deze verschillen hielden aan tot week 52: in de mirikizumabgroep behaalde 46% een verbetering van ≥6 punten en 36% een verbetering van ≥9 punten, tegenover respectievelijk 20% en 16% in de placebogroep. Bij baseline was de ernst van vermoeidheid sterk gecorreleerd met symptomen van depressie en matig met de kwaliteit van leven. Tijdens de behandeling bleken verbeteringen in vermoeidheid sterk samen te hangen met verbeteringen in de kwaliteit van leven en andere patiëntgerapporteerde uitkomsten, maar slechts zwak met objectieve meetwaarden van ontsteking en ziekteactiviteit.
Behandeling met mirikizumab toonde een klinisch relevante verbetering van vermoeidheid na 12 en 52 weken bij patiënten met matig tot ernstig actieve CD, vergeleken met placebo. Deze verbetering in vermoeidheid correleerde met betere klinische en patiëntgerapporteerde uitkomsten. Daarnaast was de ernst van vermoeidheid bij baseline sterk gerelateerd aan depressieve symptomen. De resultaten laten zien dat mirikizumab niet alleen de ziekteactiviteit vermindert, maar ook bijdraagt aan het verbeteren van vermoeidheid, wat belangrijke implicaties heeft voor de aanpak van vermoeidheid bij patiënten met CD.
Referentie:
Naar boven
