Hydrogel-therapie zorgt dat medicatie langduriger en gerichter werkt bij COPD-patiënten

juni 2025 Wetenschap Willem van Altena

Een innovatief hydrogel-systeem, ontwikkeld door prof. Irene Heijink van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en prof. Jeroen Leijten van de Universiteit Twente, maakt het mogelijk om medicijnen of stamcellen langdurig en gericht af te leveren in beschadigde longblaasjes van patiënten met COPD. Dit biedt hoop op herstel van longweefsel bij deze tot nu toe ongeneeslijke longziekte. De hoofdonderzoekers van het RecovAir-programma, dat in 2023 is gestart en een looptijd heeft van zes jaar, publiceren hun bevindingen breed via wetenschappelijke kanalen en consortiumrapportages.

RecovAir

Het RecovAir-programma, onder leiding van prof. Irene Heijink en met cruciale bijdragen van prof. Jeroen Leijten richt zich op het ontwikkelen van een therapie die COPD-patiënten daadwerkelijk kan genezen. In Nederland lijden bijna 600.000 mensen aan deze progressieve longziekte, die wereldwijd doodsoorzaak nummer drie is. De huidige medicamenteuze behandeling bestaat voornamelijk uit luchtwegverwijders en ontstekingsremmers, die de symptomen onderdrukken maar de onderliggende schade niet herstellen. Dat komt mede doordat de medicatie, die vaak met een ‘puffer’ wordt toegediend al vrij snel door de longen wordt opgeruimd, en dus maar kort effect heeft. De nieuwe strategie maakt gebruik van microgel-deeltjes van twee tot vier micrometer, waarmee medicijnen of stamcellen diep in de longen worden afgegeven en langdurig op de juiste plek blijven.

Slimme geldeeltjes

Prof. Jeroen Leijten legt uit dat de longen als filterorgaan fungeren, waardoor veel medicijnen niet diep genoeg doordringen of snel worden opgeruimd. De slimme geldeeltjes van twee tot vier micrometer, ontwikkeld door het onderzoeksteam, kunnen via bronchoscopie of inhalatie in de longen worden gebracht. In laboratorium- en dierstudies blijkt dat deze geldeeltjes langdurig hun werkzame stof afgeven en zo het herstel van longblaasjes stimuleren. Bij celtherapie worden stamcellen beschermd door een dun laagje hydrogel, waardoor ze onzichtbaar blijven voor het immuunsysteem en langere tijd aanwezig blijven in het lichaam.

Resultaten en klinische implicaties

De hydrogel-gebaseerde afgifte van medicijnen en stamcellen leidt tot lokaal herstel van beschadigde longblaasjes in laboratorium- en diermodellen. De microgel-deeltjes zorgen ervoor dat de werkzame stoffen niet snel worden opgeruimd, waardoor ze langdurig hun werk kunnen doen. Hoewel er nog geen kwantitatieve gegevens zijn over hazard ratios of p-waarden bij menselijke proefpersonen, zijn de resultaten in diermodellen significant en veelbelovend. De nieuwe aanpak biedt perspectief voor de ruim 600.000 Nederlandse COPD-patiënten, voor wie genezing tot nu toe niet mogelijk was.

Bron

Persbericht Longfonds Nederland: Longcellen weer aan het werk zetten.