Langdurige blootstelling aan fijnstof kan mogelijk leiden tot auto-immuunziekten

april 2022 Medisch Onderzoek Willem van Altena
Aerial foggy view of Milan - pollution issue.

Mensen die chronisch en langdurig worden blootgesteld aan hoge concentraties fijnstof in de lucht blijken vaker last te hebben van reuma en van chronische darmontstekingen dan de gemiddelde bevolking. Dat is de conclusie uit een onderzoek dat recent in Italië plaatsvond.

Een groep milieuwetenschappers en een groep reumatologen hebben de effecten van luchtvervuiling op het risico op auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis en inflammatoire darmaandoeningen onderzocht. Ze deden dat door middel van een retrospectief observatieonderzoek van Italiaanse nationale gezondheidsdata.

Fijnstof en ultrafijn stof

Het is bekend dat luchtvervuiling het adaptieve afweersysteem kan activeren, maar nog niet eerder was onderzocht wat de klinische gevolgen daarvan kunnen zijn. De onderzoekers hebben uit de databanken alle diagnosen van immunologisch gemedieerde aandoeningen geselecteerd, en die afgezet tegen metingen uit de jaren 2013-2019 van concentraties van fijnstof en ultrafijnstof in de woonomgeving van de betreffende personen. Fijnstof zijn stofdeeltjes met een diameter lager dan 10 micrometer (PM10); is de diameter van de stofdeeltjes kleiner dan 2,5 micrometer, dan spreken we van ultrafijn stof.

Bij de meer dan 81 000 patiënten werd een positieve correlatie vastgesteld tussen de concentraties van PM10 en het risico op auto-immuunziekte. Elke stijging van de concentratie van PM10 met 10 μg/m3 correleerde met een 7% hoger risico op een auto-immuunziekte. Een PM10-concentratie hoger dan 30 μg/m³ en een PM2.5-concentratie hoger dan 20 µg/m³ correleerden met respectievelijk een 12% en 13% hoger risico op een auto-immuunziekte. De PM10-concentratie correleerde vooral met een hoger risico op reumatoïde artritis, de PM2.5-concentratie correleerde niet alleen met een hoger risico op reumatoïde artritis maar ook op bindweefselziekten en inflammatoire darmaandoeningen.

De patiënten en de data over fijnstof kwamen uit geheel Italië, zowel uit landelijke regio’s met betrekkelijk schone lucht als uit geïndustrialiseerde streken waar zeer veel fijnstof aanwezig is. Wel is het overgrote merendeel van de patiënten vrouw (91,9%), en is de gemiddelde leeftijd hoog: 65 jaar. Het is dus niet zonder meer mogelijk om de resultaten zonder meer door te trekken naar de gehele Italiaans bevolking, laat staan de Europese of mondiale. Ook is geen rekening gehouden met allerlei sociaaleconomische covariabelen zoals opleiding, klimaat, welstand en rookgedrag.

Povlakte

Toch hebben de auteurs vertrouwen in hun resultaten gezien het grote aantal patiënten en aangezien ze de gegevens hebben gecorrigeerd voor de woonplaats om vertekenende factoren af te zwakken. Ze vermelden ook dat “bewezen is dat, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, de inkomens hoger waren en het aantal rokers kleiner was in streken met hogere concentraties fijnstof. Die negatieve correlatie is bijzonder duidelijk in Italië. De Povlakte is de meest vervuilde streek van Italië, maar de prevalentie van roken is er het laagst en het bruto binnenlands product is er het hoogst.”

Referentie

Adami G, Pontalti M, Cattani G, et al. Association between long-term exposure to air pollution and immune-mediated diseases: a population-based cohort study. RMD Open 2022;8:e002055. doi: 10.1136/rmdopen-2021-002055