De scholen zijn weer begonnen… en daarmee ook de jaarlijkse astmapiek onder schoolkinderen

De vakantie zit er weer op, de scholen in het hele land zijn weer begonnen. Traditiegetrouw gaat de maand september altijd gepaard met een flinke piek in het aantal astma-aanvallen. Aan het begin van een nieuw schooljaar zijn er drie keer zo veel astma-aanvallen als normaal. En ongeveer een kwart van alle ziekenhuisopnames onder kinderen vanwege astma vindt plaats tussen begin september en half oktober. De derde week van september is zelfs de absolute topweek wat astma-aanvallen onder kinderen betreft. De terugkeer naar het klaslokaal, met alle blootstelling aan nieuwe (ofoude) allergenen is de hoofdoorzaak van de astmapiek. Maar er zijn manieren om daar voorzorgen tegen te nemen, zowel van de kant van de ouders als van de scholen.

Allergenen

Schoolkinderen brengen tot wel 1100 uur per jaar door in hetzelfde klaslokaal, en daarom is een gezonde schoolomgeving van groot belang als het gaat om astma- en allergiemanagement op school. In een klaslokaal kunnen allerlei allergenen voorkomen, zoals schimmels en huidschilfers van dieren. Daarnaast is er rondom veel scholen ook sprake van luchtverontreiniging dankzij de halende en brengende papa’s en mama’s die hun auto uitlaatgassen laten produceren terwijl ze op hun kind wachten. Voeg daarbij allerlei allergenen in de buitenlucht, zoals pollen, en de virussen die actiever worden naarmate het kouder wordt, en de risico’s op astma-aanvallen zijn overduidelijk.

Zomerstop

Daarnaast speelt ook mee dat jonge astmapatiëntjes in de zomermaanden misschien niet altijd even trouw hun medicijnen blijven gebruiken, en dat betekent dat ze na zo’n ‘zomerstop’ in september minder goed in staat zijn de plotselinge blootstelling aan allerlei allergenen in en rond de school het hoofd te bieden.

Stress

Een laatste factor die een rol speelt bij de piek in het aantal astma-aanvallen is stress. Veel kinderen zijn zenuwachtig en gespannen bij de terugkeer naar school, en stress is een bekende trigger voor astma-aanvallen.

Wat kun je als ouder doen om ervoor te zorgen dat je kind zonder al te veel problemen door de astma-piek in september en oktober komt? Hier volgt een aantal praktische tips.

• Maak voordat het schoolseizoen begint een afspraak met de astma-behandelaar voor een check-up. Zorg dat alle astmamedicijnen thuis aangevuld zijn. Kies indien mogelijk voor langwerkende medicijnen, in overleg met de arts. En hanteer weer een strak medicatieschema. Het is belangrijk dat je kind weet dat hij of zij, ook als er niets aan de hand is, trouw de medicijnen moet gebruiken om een aanval te voorkomen.
• Praat met de leerkracht over de astma van je kind, en zorg dat het astma-actieplan up to date is. Dat is een schriftelijk plan waarin precies vermeld staat welke medicijnen je kind nodig heeft, en hoe de leerkracht kan herkennen als er symptomen optreden of verergeren. Let ook op het papierwerk: de meeste scholen vragen ouders een toestemmingsformulier in te vullen voordat een kind een astma-inhalator mag meenemen naar school. Zorg dat er medicatie op school aanwezig is voor als je kind onder de les een aanval krijgt. Vooral een inhalator die snel werkt kan uitkomst bieden.
• Hanteer een goede handhygiëne en leer je kind om vaak de handen te wassen, dat verkleint het risico op een verkoudheid of griep. Wellicht is het mogelijk om de jaarlijkse griepprik waartoe kinderen met astma opgeroepen worden al aan het begin van het schooljaar te geven.
• Probeer achter de specifieke triggers van de astma van je kind te komen. Als het bijvoorbeeld om pollen gaat, dan kun je misschien overleggen of je kind tijdens de bloei van bepaalde planten binnen blijft in de pauzes.

Daarnaast is het ook zaak dat ouders heel open en duidelijk met hun kind communiceren over hun astma, en wat ze er zelf tegen kunnen doen. Ze moeten leren begrijpen dat medicijntrouw heel belangrijk is, en ze moeten ook leren om met hun inhalator om te gaan, en zich niet te generen om die op school te gebruiken.

Schoonmaak

De scholen kunnen ook rekening houden met kinderen met astma, en de septemberpiek. Nietalleen door het astma-actieplan serieus te nemen en erover te praten met de ouders en met de leerling. Maar ook door er tijdens de zomervakantie voor te zorgen dat alle allergenen in de lokalen verwijderd zijn. Een grondige schoonmaak maakt korte metten met schimmels, huidschilfers en andere astmaveroorzakers.

Meer informatie

Ziezon, het landelijk netwerk ziek zijn en onderwijs, heeft een speciale brochure voor leerkrachten samengesteld over leerlingen met astma.