SPECIAL

Allergische rinitis: feiten en fabels over sanering, hypoallergene huisdieren en immunotherapie

Samenvatting

Klachten van allergische rinitis kunnen een behoorlijke impact hebben op de kwaliteit van leven zowel bij kinderen als op volwassen leeftijd. Bij de behandeling ervan dient altijd een meersporenbeleid te worden gevolgd. Het effect van saneren is weinig systematisch onderzocht, matig effectief gebleken en sanering is meestal moeilijk in de dagelijkse praktijk uitvoerbaar. Er is geen bewijs dat hypoallergene huisdieren minder allergeen bij zich dragen en minder allergeen verspreiden in de woonomgeving. Aanschaf van deze dieren bij allergische patiënten is dan ook niet te adviseren. Immunotherapie door middel van de subcutane injectie is bewezen effectief voor graspollen, boompollen en huisstofmijten, en de sublinguale vorm met smelttabletten voor graspollen. Deze derde optie van behandeling van allergische rinitis dient bij elke patiënt te worden overwogen in het meersporenbeleid, mede ook omdat het effect van immunotherapie aanhoudt na het stoppen ermee en de mogelijk preventieve werking ervan.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2015;15:43-48)

Anafylaxie: indicatiestellingen voor adrenaline auto-injectoren en management

Samenvatting

Anafylaxie wordt gedefinieerd als een potentieel levensbedreigende, systemische, IgE-gemedieerde reactie op een exogene stimulus. Deze reactie ontstaat snel en uit zich in afwijkingen aan de huid, de slijmvliezen, de luchtwegen, de circulatie en de tractus digestivus. Deze reactie komt het meest voor bij adolescenten en jongvolwassenen en wordt in 50–80% van de gevallen veroorzaakt door voedselallergie. Indien anafylaxie niet tijdig onderkend wordt, kan de patiënt ondanks toediening van adrenaline en adequate reanimatiepogingen toch overlijden door een progressief verlopende anafylactische shock. Adolescenten en jongvolwassenen hebben een verhoogde kans op een ernstige, mogelijk fatale reactie, met name astmapatiënten in deze leeftijdscategorie. Het identificeren en vervolgens vermijden van de allergene prikkels staan centraal bij een succesvolle behandeling van anafylaxie op de lange termijn. Indien geen allergeen geïdentificeerd kan worden, is het goed leren omgaan met de anafylaxie essentieel. Adrenaline is het middel van keuze ter behandeling van anafylaxie. Een vertraagde of geen toediening gaat gepaard met een slechtere prognose. In de thuissituatie wordt voor de toediening van adrenaline een adrenaline auto-injector (AAI) gebruikt: een gebruiksklare injectiepen voor intramusculaire toediening van adrenaline. In Nederland zijn drie verschillende merken auto-injectoren op de markt (EpiPen^®, Jext^® en Anapen^®). Indien na intramusculaire toediening van adrenaline geen verbetering optreedt binnen vijf minuten, wordt geadviseerd dezelfde dosering te herhalen. De momenteel beschikbare AAI’s hebben verschillende eigenschappen, waar rekening mee gehouden moet worden bij het gebruik in de behandeling van anafylaxie. Voor een correct en adequaat gebruik dienen patiënten, verzorgers, hun familie en zo mogelijk leerkrachten na de eerste instructie regelmatig nageschoold te worden in het gebruik van een AAI. De indicatiestelling voor het voorschrijven van een AAI bij anafylaxie als gevolg van verschillende vormen van allergie komen aan bod, de factoren en problemen die het (correct) gebruik van een eenmaal voorgeschreven AAI belemmeren, alsmede een algoritme voor het voorschrijven van een AAI in de praktijk.

Diagnostiek en behandeling van anafylaxie anno 2012: aandachtspunten voor een Nederlandse update

Samenvatting

Anafylaxie is een systemische, acuut optredende, soms levensbedreigende allergische reactie, die ontstaat door de massale vrijzetting van histamine uit mestcellen en basofiele granulocyten. Snel handelen is essentieel. Bij dreigende respiratoire en/of circulatoire insufficiëntie is adrenaline het middel van eerste keus. Na het doormaken van een anafylaxie moet de oorzaak (het allergeen) gevonden worden. Als de oorzaak gevonden is, is vermijden van contact met dit allergeen het belangrijkste advies. Op dit moment wordt gewerkt aan het opstellen van een hernieuwde Nederlandse richtlijn Anafylaxie naar aanleiding van een recent gepubliceerde gereviseerde Amerikaanse richtlijn.

Anafylaxie: criteria, allergenen en mechanisme: de rol van Platelet Activating Factor (PAF) bij de pathofysiologie en behandeling

Samenvatting

Anafylaxie is een veel voorkomende, potentieel levensbedreigende allergische reactie, waarvan de prevalentie en incidentie lijken toe te nemen. Hier zijn waarschijnlijk een toenemende prevalentie van atopische aandoeningen en de invoering van nieuwe biologicals en andere medicijnen deels debet aan. Ernstige anafylaxie is een systemische reactie, waarbij minstens twee organen of orgaansystemen zijn aangedaan. De reactie wordt veroorzaakt door het vrijzetten van actieve mediatoren uit mestcellen en basofiele granulocyten. Verschillende onderzoeken in diermodellen en bij mensen ondersteunen de essentiële rol van platelet-activating factor (PAF) tijdens een ernstige anafylactische reactie.