Veel astmapatiënten merken dat hun symptomen ’s nachts toenemen, maar waarom dat precies gebeurt was nog onvoldoende onderzocht. Recentelijk hebben onderzoekers van het Brigham and Women’s Hospital en Oregon Health & Science University (V.S.) ontdekt dat de biologische klok een grote rol speelt in dit fenomeen, onafhankelijk van het slaapgedrag.
Het circadiaanse ritme, wat de wetenschappelijke term is voor de biologische klok, is een cyclus die ongeveer een dag duurt, en die onder andere ons slaap- en waakritme bepaalt. Het Amerikaanse onderzoek is een van de eerste die de invloed van het circadiaanse systeem isoleert van gedrags- en omgevingsfactoren. De onderzoekers hebben gedurende drie weken gekeken naar de innerlijke biologische klok bij 17 patiënten met astma, en dit vergeleken met 10 gezonde controlepersonen.
De studie bestond uit drie onderdelen waarvan het eerste door proefpersonen thuis werd uitgevoerd. Voor het tweede en derde onderdeel werden deelnemers gevraagd om naar het laboratorium te komen. Daar verbleven zij in een ruimte waar alle indicatoren van tijd waren weggehaald. Er was geen natuurlijk daglicht, en ook geen klok, radio, of televisie aanwezig. Deelnemers mochten ook geen eigen computer, horloge of mobieltje meenemen of bezoekers ontvangen. Op deze manier konden de onderzoekers het effect van de biologische klok waarnemen, geheel onafhankelijk van slaap en andere dagelijkse bezigheden.
Vervolgens werden er twee experimenten met de deelnemers uitgevoerd. Als eerste werden de deelnemers 38 uur lang wakker werden gehouden. Zij zaten daarbij in een halfdonkere ruimte in een relaxte positie. Elke twee uur kregen zij een snack aangeboden.
Het derde protocol bestond uit zeven achtereenvolgende ‘dagen’ van 28 uur. In iedere dag mochten zij zo’n 9 uur slapen. Tijdens hun slaap werden ze wel twee keer gewekt voor longfunctietests. De overige 19 uur moesten deelnemers wakker zijn.
Aan het eerste onderdeel deden 17 astmapatiënten mee, 13 voltooiden het tweede onderdeel en 11 ook het derde onderdeel. In de controlegroep voltooiden 10 deelnemers de eerste twee onderdelen. In totaal hebben 15 proefpersonen (10 met astma, 5 controle) alle drie de onderzoekssituaties voltooid.
Beide experimentele onderdelen lieten zien dat astmasymptomen het heftigst waren rond vier uur ’s nachts op de biologische klok. Het gebruik van astmapuffers met luchtwegverwijders bleek ook afgestemd op de biologische klok. Het was namelijk vier keer zo waarschijnlijk dat er tijdens de biologische nacht (81%) een inhalator werd gebruikt in vergelijking met de dag (19%).
Daarnaast bleek dat patiënten met de laagste gemiddelde longfunctie de grootste variaties ondervonden door een veranderde dag/nachtcyclus. Wanneer de onderzoekers de 28-uursklok weer terugbrachten naar de biologische 24-uursklok, verergerden de astmasymptomen weer rond vier uur ’s nachts.
De onderzoekers stellen vast dat de innerlijke biologische klok een onafhankelijke voorspeller is van de verergering van astmasymptomen in de nacht.
Door meer onderzoek te doen naar de biologische klok kan wellicht een meer optimale therapie voor astmapatiënten worden ontwikkeld.
Bron
Scheer FAJL, Hilton MF, Evoniuk HL, et al. The endogenous circadian system worsens asthma at night independent of sleep and other daily behavioral or environmental cycles. Proc Natl Acad Sci U S A. 2021 Sep 14;118(37):e2018486118.
Naar boven
