Recente onderzoeken tonen aan dat de behandeling met omalizumab de reactiedrempel bij IgE-gemedieerde voedselallergieën significant verhoogt. Een meta-analyse van 36 onderzoeken door Nancy Broos en Kim Brand, die onlangs verscheen in Geneesmiddelenbulletin heeft uitgewezen dat patiënten met ernstige voedselallergieën die behandeld werden met omalizumab monotherapie een 24 keer lager risico op allergische reacties hebben bij blootstelling aan allergenen dan patiënten die placebo kregen. Bij gebruik als adjuvans bij orale immunotherapie was het risico op reacties ruim zes keer lager in vergelijking met alleen orale immunotherapie. Deze veelbelovende behandeloptie biedt nieuwe perspectieven voor patiënten met ernstige voedselallergieën die kampen met een lage reactiedrempel.
De meta-analyse, uitgevoerd door onderzoekers van diverse internationale onderzoekscentra, includeerde 953 patiënten uit 36 studies (9 gerandomiseerde gecontroleerde studies, 19 niet-gerandomiseerde gecontroleerde studies en 8 observationele studies). Hierbij werd gekeken naar omalizumab als monotherapie in 12 studies en als combinatietherapie met orale immunotherapie in 24 studies. De primaire eindpunten waren toename van de reactiedrempel, succesvolle desensitisatie, blijvende tolerantie, kwaliteit van leven, allergische reacties, immunologische parameters en veiligheid.
De effectiviteit van omalizumab als monotherapie werd recent bevestigd in deel 1 van de OUtMATCH-studie. In deze gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie werden 177 kinderen en adolescenten met multipele voedselallergieën 16 tot 20 weken behandeld met omalizumab of placebo. Van de patiënten die omalizumab kregen, bereikte 67% (79 van de 118) het primaire eindpunt van tolerantie voor minimaal 600 mg pindaeiwit tegenover slechts 6,8% (4 van de 59) van de patiënten in de placebogroep (p<0,001).
Omalizumab is een monoklonaal antilichaam dat IgE-antilichamen competitief bindt, waardoor ze niet meer kunnen binden aan mestcellen en basofielen. Dit voorkomt degranulatie en afgifte van ontstekingsmediatoren die allergische reacties veroorzaken. Het middel is in Nederland al geregistreerd voor de behandeling van ernstig persisterend allergisch astma (vanaf 6 jaar), chronische rhinosinusitis met neuspoliepen (bij volwassenen) en therapieresistente chronische spontane en geïnduceerde urticaria (vanaf 12 jaar).
Bij voedselallergieën kan omalizumab op twee manieren worden ingezet: als monotherapie of als adjuvans bij orale immunotherapie. Bij monotherapie wordt een tijdelijke verhoging van de reactiedrempel bereikt, maar na het staken van de behandeling is een blijvend effect onwaarschijnlijk doordat er geen immunologische veranderingen optreden. Bij gebruik als adjuvans bij orale immunotherapie worden minder bijwerkingen gezien van de immunotherapie en wordt een hogere getolereerde dosis allergeen bereikt.
In vier studies uit de meta-analyse (n=210) werd aangetoond dat omalizumab monotherapie gedurende 17 tot 22 weken leidt tot een significant hogere getolereerde dosis allergeen (RR 24,88; 95% BI 6,35 tot 97,45). Interessant is dat er geen statistisch significant verschil werd gevonden in het optreden van mildere allergische reacties tussen de omalizumab- en placebogroep.
Het gebruik van omalizumab als adjuvans bij orale immunotherapie liet in twee studies (n=108) een hogere reactiedrempel zien voor twee of meer allergenen (RR 1,79; 95% BI 1,15 tot 2,78). In een andere studie met 37 patiënten werd aangetoond dat 16 van de 22 patiënten na 41 weken nog steeds 4 gram pinda-eiwit tolereerden, ook nadat omalizumab 12 weken eerder was gestaakt (RR 6,34; 95% BI 1,00 tot 40,06).
De bijwerkingen van omalizumab blijken beperkt. De productinformatie vermeldt hoofdpijn, reacties op de injectieplaats, koorts en pijn in de bovenbuik als meest voorkomende bijwerkingen. Postmarketinggegevens laten 898 gevallen van anafylaxie zien op een geschatte blootstelling van 566.923 patiëntbehandelingsjaren (ongeveer 0,2% per behandeljaar). Het wordt daarom aanbevolen om ten minste de eerste drie doses klinisch toe te dienen, in een setting waar allergische reacties direct kunnen worden behandeld.
De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) heeft in februari 2024 omalizumab monotherapie geregistreerd voor de behandeling van IgE-gemedieerde voedselallergieën bij volwassenen en kinderen vanaf 1 jaar voor de reductie van allergische symptomen en het risico op anafylaxie bij accidentele ingestie. In Europa is er voor zover bekend nog geen registratie aangevraagd voor deze indicatie.
Ondanks de veelbelovende resultaten blijft het belangrijk te benadrukken dat patiënten ook tijdens behandeling met omalizumab de desbetreffende allergenen moeten blijven vermijden. De behandeling leidt immers tot een verhoogde reactiedrempel, maar niet tot volledige immuniteit.
Verder onderzoek is nodig om de langetermijneffecten te bepalen. In het tweede deel van de OUtMATCH-studie zal de behandeling met omalizumab als monotherapie worden vergeleken met omalizumab in combinatie met orale immunotherapie bij patiënten met multipele voedselallergieën. Het derde deel zal de langetermijnuitkomsten evalueren door middel van herintroductie van voedselallergenen één jaar na het staken van de behandeling.
De subcutane toediening kan voor jonge kinderen en hun ouders een drempel zijn om met deze behandeling te starten. Daarnaast variëren de kosten, afhankelijk van gewicht en IgE-concentratie, van €150 tot €2400 per maand bij injecties iedere 2 of 4 weken (75 tot 600 mg per injectie).
Samenvattend lijkt behandeling met omalizumab als adjuvans bij orale immunotherapie een effectieve en veilige optie voor de behandeling van IgE-gemedieerde voedselallergieën bij patiënten vanaf 6 jaar. Voor omalizumab monotherapie lijkt alleen plaats bij patiënten vanaf 6 jaar met een ernstige IgE-gemedieerde voedselallergie, gekenmerkt door een lage reactiedrempel, multipele allergieën en/of moeilijk te vermijden allergenen.
Naar boven
