Bomenkompas van LUMC helpt beleidsmakers beter rekening te houden met hooikoortspatiënten

april 2023 Beter Leven Willem van Altena

Welke bomen produceren stuifmeel –pollen- dat de meeste allergische reacties oproept bij hooikoortspatiënten, en waar staan die bomen? Die vragen worden beantwoord in het Bomenkompas, een nieuw online hulpmiddel dat is ontwikkeld door een team wetenschappers onder leiding van bioloog en onderzoeker dr. Letty de Weger van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Gemeentelijke planologen kunnen aan de hand van het Bomenkompas beter rekening houden met mensen met hooikoorts, door te kiezen voor het aanplanten van bomen en struiken in woonwijken die niet te veel allergene pollen verspreiden.

Ongeveer 20 procent van alle Nederlanders heeft last van hooikoorts. Zij kunnen erge luchtwegklachten ervaren als ze in een omgeving wonen of werken waar veel allergeen pollen in de lucht zit. Voor hen is het daarom belangrijk dat er niet te veel bomen worden geplaatst met pollen dat een sterke allergische reactie kan veroorzaken.

In nieuwe woonwijken plaatsen gemeenten veel groen. “Dat is uiteraard een goede zaak, alleen ontbreekt er vaak kennis over welke bomen hooikoortsklachten kunnen opwekken”, aldus De Weger. “Daardoor wordt er bij het inrichten van (nieuwe) leefgebieden nog niet altijd rekening gehouden met eventuele gevolgen voor hooikoortspatiënten.”

Met het Bomenkompas wil De Weger particulieren, beleidsmakers en landschapsarchitecten een alternatief bieden. Op het kompas is laagdrempelig te zien welke bomen allergeen pollen kunnen verspreiden. In Nederland staat de berk met een ‘zeer sterke’ allergeniciteit fier bovenaan. Ook de els en de hazelaar scoren in Noord- en Midden-Europa een hoge allergeniciteitswaarde.

Straatbeeld

De berk heeft een hoge allergeniciteitswaarde, maar is ook veel terug te vinden in het straatbeeld. Dit omdat het een mooie en sterke boom is die goed tegen lage temperaturen kan. “Hoewel de boom op jaarbasis slechts enkele weken allergeen pollen produceert, is het wel een eigenschap die meegenomen moet worden in de besluitvorming bij het planten van bomen”, vindt De Weger.

‘Pollenbewuste afweging’

Door gebruik te maken van het Bomenkompas kan er volgens haar een veel betere balans worden aangebracht. “Het is dan ook niet mijn doel om de berk uit het straatbeeld te verbannen, alleen moeten we er wel voor waken dat niet hele straten vol komen te staan met bijvoorbeeld elzen en hazelaars. Of dat een grote berk precies op een schoolplein wordt neergezet. Het Bomenkompas kan helpen een ‘pollenbewuste’ afweging te maken bij de inrichting van gebieden, en daarmee creëren we ook voor mensen met hooikoorts een veel fijnere leefomgeving.”

Bron

Persbericht LUMC

Bekijk hier het Bomenkompas (pdf)